Istnieje wiele definicji słowa cleanroom, możemy jednak, upraszczając, przyjąć, że jest to złożona jednostka organizacyjna, składająca się z pomieszczenia lub zespołu pomieszczeń z kontrolowanym środowiskiem a także ze sprzętu oraz ludzi, powołana w celu prowadzenia procesu badawczego, analitycznego bądź produkcyjnego.
To właśnie skuteczność, efektywność i bezpieczeństwo prowadzenia procesu wymuszają tworzenie laboratoriów z kontrolowanymi warunkami środowiska, takimi jak np.:
Większość tego typu obiektów projektowanych jest jako strefa czysta typu cleanroom (oznacza to zgodność co najmniej z normą PN EN-14644). Są to jedne z najbardziej zaawansowanych typów laboratoriów, trudne do zaprojektowania i wybudowania. Nie należy zapomnieć, że życie laboratorium zaczyna się po zakończeniu etapu budowy. Równie ważne jak projekt i budowa są więc: procedury, szkolenia, jakość wyposażenia i cykliczny serwis wszystkich instalacji oraz stały nadzór, korekty nastaw instalacji i umiejętność korzystania z systemów pomiarowych. Istotna jest także jakość serwisu czyszczącego.
Projektowanie
Tworzenie laboratorium należy oczywiście rozpocząć od koncepcji niezbędnej do stworzenia projektu (w praktyce kilku projektów: technologii, architektury, wentylacji, gazów technicznych itd.). Istotna jest ścisła współpraca wykonawcy ze zleceniodawcą. Projekty cleanroomów znacznie różnią się od typowych projektów budowalnych czy nawet projektów laboratoriów i wymagają ze strony wykonawcy specjalistycznej wiedzy oraz doświadczonego zespołu. Ważna jest także formalna strona realizacji w kontakcie z urzędami i inspekcjami. Konserwacja i utrzymanie źle zaprojektowanego cleanroomu szybko pochłonie większe sumy niż budowa strefy czystej z zastosowaniem przemyślanych rozwiązań.
Budowa
Podobnie prowadzenie budowy czystej jest odpowiedzialnym i skomplikowanym zadaniem, bardzo odmiennym od typowych realizacji budowlanych, i tu również niezbędne są specjalizacja, doświadczenie i dostęp do materiałów budowalnych przeznaczonych wyłącznie na potrzeby budów czystych. Należy zwrócić uwagę, by budowa była od początku prowadzona w modelu budowy czystej, a zespół wykonawczy nie składał się z nieznających się podwykonawców. Najlepiej korzystać z usług firm posiadających przeszkolony, zgrany zespół osób projektujących i budujących cleanroomy.
Funkcjonowanie strefy
Prawidłowe funkcjonowanie strefy wymaga nieustannego dbania o jej czystość oraz nadzór nad parametrami środowiska.
Zależnie od klasy strefy należy zaopatrzyć ją w zestaw wyposażenia, umożliwiający realizację tego zadania. Minimum to: wózki, mopy, ściereczki, środki chemiczne,odzież, maty, kalibrowane mierniki itp. Także meble, a nawet sprzęty biurowe muszą zostać zwalidowane do pracy w cleanroomie i w odpowiedni sposób użytkowane.
